Program zwalczania ASF-u obejmie trzy kolejne lata od 2025 r.

Styczeń 10 17:26 2025 Wydrukuj

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jeszcze pod koniec grudnia ub.r. przedstawiło projekt rozporządzenia w sprawie kontynuacji „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (dalej: programu). Zgodnie z zaprezentowanymi założeniami ma on tym razem objąć trzy kolejne lata kalendarzowe, począwszy od 1 stycznia 2025 r.

Płatności za dziki bez zmian

Program nie wprowadza zmian w odniesieniu do funkcjonowania dotychczasowych płatności za dziki odstrzelone planowo w ramach polowań. Przypomnijmy, że za tusze dostarczone do punktu skupu lub zakładu obróbki dziczyzny, albo innego zakładu nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej przysługuje rekompensata w wysokości 350 zł brutto (nie dotyczy to loch, które w ramach odstrzału planowego zostały wyłączone z płatności). Powiatowy lekarz weterynarii wypłaca ją właściwemu dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego, bądź dyrektorowi parku narodowego. Rozporządzenie podtrzymuje również system wypłat ryczałtów za dziki odstrzelone sanitarnie (szczegółowe stawki ustanowiono w odrębnym rozporządzeniu, zgodnie z którym dla odmiany najwyższa płatność przysługuje za odstrzał żeńskich przelatków oraz loch) oraz kwotę 200 zł brutto wypłacaną w przypadku zgłoszenia organom Inspekcji Weterynaryjnej przez myśliwych, pracowników parków narodowych czy pracowników służby leśnej znalezienia zwłok dzika, które nie pochodzą z wypadku komunikacyjnego, a ich stan pozwala na pobranie próbek do badań laboratoryjnych. Dla uzyskania pełnych płatności nadal konieczne jest dokonanie zgłoszenia za pomocą systemu informatycznego ZIPOD. W przeciwnym razie ryczałt zostanie pomniejszony o 20%.
 
Dla porządku należy ponadto dodać – co umyka nie tylko opinii publicznej, ale też myśliwym – że zgodnie z założeniami programu wypłacane środki finansowe za dziki odstrzelone planowo mają służyć pokryciu kosztów: polowania i bioasekuracji, obejmujących transport tusz w szczelnym pojemniku, dezynfekcję obuwia, ubioru oraz sprzętu używanego przy opuszczaniu łowiska, pobrania próbek i transportu upolowanych dzików, a także dojazdu na obszary objęte ograniczeniami I–III, zakupu lub skonstruowania kontenerów chłodniczych i przetrzymywania w nich tusz oraz unieszkodliwienia patrochów. Na obszarze wolnym poza wspomnianymi kosztami polowania i bioasekuracji ryczałt ma także zwrócić wydatki poniesione na pobieranie próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF-u od dzików wykazujących objawy kliniczne przed odstrzałem oraz unieszkodliwienia ich tusz, w tym koszty transportu do zatwierdzonego przedsiębiorstwa lub zakładu.

Obowiązki kontrolne

Trzeba także nadmienić, że program nakłada na dzierżawców, zarządców obwodów łowieckich i dyrektorów parków narodowych obowiązek kontroli nie rzadziej niż raz na kwartał rzetelności dokumentowania przez myśliwych wykonywania polowań na dziki. Powinna ona uwzględniać pozyskanie loch, przelatków – osobno męskich i żeńskich, odyńców oraz warchlaków. O ujawnionych nieprawidłowościach należy niezwłocznie poinformować powiatowego lekarza weterynarii. Ten z kolei również nie rzadziej niż raz na kwartał musi na obszarze wolnym zweryfikować zgodność liczby żeńskich przelatków z rzeczywistą liczbą tusz tych zwierząt znajdujących się w punktach skupu dziczyzny i innych miejscach ich czasowego przetrzymywania. Na obszarach objętych ograniczeniami oraz w przypadku odstrzału sanitarnego kontrola powinna objąć wszystkie klasy wiekowo-płciowe dzików.

Zwiększony budżet, więcej na odstrzał dzików

Zaplanowany budżet realizacji programu w założonym trzyletnim okresie wynosi nieco ponad 110 mln zł rocznie, jest zatem większy niż zaplanowano na 2024 r. Ma on być współfinansowany ze środków unijnych w wysokości 75% kosztów kwalifikowanych, które wyniosą nieco ponad 27 mln zł.

Sumaryczna kwota przewidziana na płatności za odstrzał dzików, zarówno planowy, jak i sanitarny, będzie wyższa o nieco ponad 4 mln zł. Większe wydatki przewidziano także na aktywne poszukiwanie padłych dzików, zakładając zarazem więcej takich akcji. Projekt programu ponownie zakłada przy tym finansowanie usług pomocnych przy zwalczaniu ASF-u, w tym wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych lub innych technik do ustalania miejsc bytowania czarnego zwierza, a także poszukiwania osobników padłych i ich szczątków z pomocą wyszkolonych do tego celu psów, ale środki na ten cel nie zostały wyodrębnione w analizie kosztów.

Rezygnacja z testów serologicznych

W stosunku do programu realizowanego w poprzednich latach odstąpiono od wczesnego wykrywania przeciwciał wirusa testem ELISA u dzików (w uproszczeniu, eliminuje to problem związany z tzw. ozdrowieńcami, tj.  dzikami, u których są przeciwciała, ale nie wykrywa się DNA wirusa ASF-u). Jak podniesiono w uzasadnieniu projektu rozporządzenia, sam pozytywny wynik testu serologicznego nie musi wskazywać na występowanie wirusa, a rezygnacja z tych badań u dzików zmniejszy koszty ponoszone na realizację programu związane z ich wykonywaniem. W programie na 2024 r. były one szacowane na ponad 1 mln zł. To oszczędność, która niezauważenie rozejdzie się w pozostałych, rosnących pozycjach kosztowych.
 
Podobnie jak było dotychczas, dokument wejdzie w życie dzień po publikacji w Dzienniku Ustaw i zacznie obowiązywać z mocą wsteczną od 1 stycznia 2025 r.
 
Red., Fot. Piotr Krzeslak/ Adobe Stock