Odstrzał sanitarny zarządzony – 40 tys. dzików na użytek własny?

25 lutego br. wchodzi w życie Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 lutego 2016 r. w sprawie zarządzenia odstrzału sanitarnego dzików. Ma on być przeprowadzony w pasie ok. 50 km od wschodniej granicy Polski (wg wykazu gmin zamieszczonego w załączniku do rozporządzenia). Z redukcji ostatecznie wyłączono parki narodowe i rezerwaty przyrody.

Projekt rozporządzenia został poddany konsultacjom społecznym i uzgodnieniom międzyresortowym, w których toku zgłoszono wiele krytycznych uwag do jego treści. – Entuzjastycznie do tego odnoszą się rolnicy, co jest dla nas ważne – miała skwitować je wiceminister Ewa Lech (informacja za: portalspozywczy.pl). Nie pomogła nawet negatywna opinia Ministerstwa Środowiska.
 
W rozporządzeniu jest mowa o konieczności przeprowadzenia odstrzału przez zarządców i dzierżawców obwodów łowieckich (wg jednej z wcześniejszych wersji miał prawo go realizować każdy posiadacz broni palnej) i ograniczenia zagęszczeń dzika do poziomu maksymalnie 5 os./1000 ha (w odniesieniu do powierzchni ogólnej łowisk). Szacuje się, że trzeba będzie odstrzelić 40 tys. zwierząt. W skrajnych przypadkach może to oznaczać dwukrotne zwiększenie pozyskania w stosunku do sezonu 2015/2016. Za każdego strzelonego osobnika koła łowieckie (a nie myśliwi) otrzymają do 316 zł rekompensaty (na ten cel zaplanowano kwotę 18 mln zł).
 
Zasady wykonania zapisu rozporządzenia to na razie wielka niewiadoma i pozostawiają one bezlik wątpliwości. Wszelkie szczegóły co do realizacji odstrzału, sporządzania stosownej dokumentacji, terminów, a także warunków wypłaty gratyfikacji oraz zagospodarowania tusz mają zostać rozwiane na poziomie lokalnym w umowach podpisywanych z powiatowymi lekarzami weterynarii. Do opracowania wytycznych dotyczących ich zawierania zobowiązano głównego lekarza weterynarii. Scenariusz na razie nie rysuje się jednak w różowych barwach. Jak zauważa Dariusz Mamiński z biura prasowego MRiRW, odstrzał sanitarny został określony w Ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (...) i w związku z tym nie jest jedną z form polowania, prowadzonego na zasadach określonych w przepisach Ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (...). Tusz dzików pozyskanych w drodze odstrzału sanitarnego nie wolno zatem wprowadzać na rynek jako żywności przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Choć wiceminister Lech miała zapewnić, że będzie możliwość ich wykorzystania na użytek własny (potwierdza to biuro prasowe MRiRW), to w opinii Ministerstwa Środowiska nie pozostawiono wątpliwości co do tego, że ze względu na liczne wymogi formalnoprawne tusze powinny zostać zutylizowane.
 
Odstrzał dzików zmierzający do radykalnego rozrzedzenia populacji stanowi działanie prewencyjne, związane z rosnącym zagrożeniem wystąpienia ASF-u w kolejnych regionach kraju. Zdaniem prof. Zygmunta Pejsaka z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach jest to w pełni uzasadnione. Sytuacja związana z chorobą u naszych wschodnich sąsiadów pozostaje niestabilna. Białoruś wciąż oficjalnie nie potwierdziła wystąpienia ASF-u na swoim terenie. Z kolei na Ukrainie jedno z ognisk choroby pojawiło się w odległości zaledwie 200 km od granicy z Polską. Z wiadomych przyczyn kontrola rozprzestrzeniania się wirusa oraz działania zapobiegawcze w tym kraju bardzo kuleją. Prof. Pejsak uspokaja także tych, którzy odnosząc się do raportu Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), twierdzą, jakoby intensywny odstrzał zwiększał ryzyko rozprzestrzenienia się ASF-u (taką obawę zgłosiło również Ministerstwo Środowiska). Wszak na Podlasiu chorobę udaje się trzymać w ryzach już przeszło dwa lata, m.in. dzięki zaangażowaniu myśliwych. EFSA natomiast nie ma praktycznych doświadczeń w radzeniu sobie z afrykańskim pomorem świń u dzików. Polska i kraje Pribałtyki odgrywają w tym zakresie rolę swoistego poligonu doświadczalnego.
 
Warto przy tym poinformować, że Komisja Europejska podjęła decyzję o powiększeniu obszaru objętego ograniczeniami (strefa czerwona) o teren gmin Czyże i Hajnówka (powiat hajnowski) oraz znajdującą się dotychczas w obszarze ochronnym (strefa żółta) część gminy Zabłudów (powiat białostocki).
 
Rozporządzenie MRiRW w sprawie zarządzenia odstrzału sanitarnego dzików można pobrać TUTAJ.
 
Stanowiska zgłoszone w toku uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych znajdują się TUTAJ.
 
ADP, Fot. Kyslynskyy/Fotolia