Minister Giżyński straszy przetargami na obwody

Grudzień 13 13:47 2018 Wydrukuj

W środę 12 grudnia niezapowiedzianym protestem na autostradzie A2 pod Warszawą zaskoczyła nas AgroUnia, dopiero co utworzona, niezależna organizacja rolnicza. Tego samego dnia nad problematyką zwalczania ASF-u pochylała się sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi – jak się można domyślić, również z aktywnym udziałem reprezentantów środowisk rolniczych, w tym OPZZRiOR.
 
Gospodarka łowiecka pod ostrzałem
Lider OPZZRiOR Sławomir Izdebski kontynuował swoją słowną krucjatę przeciwko PZŁ. Skrytykował zamianę Lecha Blocha na Piotra Jenocha na stanowisku łowczego krajowego, wyraził się za to pozytywnie o nowej NRŁ. Jak argumentował, tylko 11 obecnych członków pochodzi ze starego układu, co jest dobrym prognostykiem na przyszłość. Stwierdził jednak, że bez totalnej zmiany w systemie gospodarki łowieckiej nigdy nie zwalczymy w Polsce ASF-u. Zaapelował przy tym o jednomyślność ministrów, po czym zacytował przeciwstawne pisma, które odnosiły się do polskiego modelu łowiectwa, a powstały w resortach środowiska (już za ministra Henryka Kowalczyka) i rolnictwa (jeszcze za ministra Krzysztofa Jurgiela). W pierwszym przypadku obecny model został wzięty w obronę, w drugim zaś podkreśla się brak wpływu państwa na realizację tego modelu i postuluje potrzebę zburzenia monopolu Związku. Do Izdebskiego przyłączył się Stanisław Pawluk znany z internetowego dziennika Łowiecki.pl, który wytykał nieprawidłowości w funkcjonowaniu PZŁ jako jedynej organizacji mającej redukować dziki. Były to m.in.: uznaniowe wydawanie odstrzałów jako forma nagrody za popieranie władzy, cichy zakaz strzelania loch, brak zapału do redukowania dzików mimo zachęt finansowych, zamykanie łowisk w związku z polowaniami dla VIP-ów, organizacja nęcisk oraz fałszowanie dokumentacji pozwalające na wywożenie tusz dzików ze stref objętych obostrzeniami. Jak mówił Stanisław Pawluk, łowiectwo to nie hodowla, a ten termin jest obecnie w PZŁ niemal błogosławiony. Zarówno przedstawiciel resortu rolnictwa, jak i reprezentujący zrzeszenie Marek Pudełko stwierdzili jednoznacznie, że część przedstawionych zarzutów powinna podlegać ściganiu z urzędu.
 
Społeczne rady łowieckie
Ze strony rolników płynęły oczekiwania wprowadzenia zdecydowanych rozwiązań, które pozwoliłyby się uporać z ASF-em u dzików na wzór czeski. Narzekali oni, że Prawo łowieckie w obecnym kształcie wyłącza ich grupę z działań związanych z redukcją czarnego zwierza. Według nich liczba dzików wzrosła, wciąż są też problemy ze szkodami łowieckimi. Tymczasem rząd powinien odpowiedzieć sobie na pytanie, czy ważniejsze znaczenie mają bezpieczeństwo żywności i produkcja trzody chlewnej czy pozyskiwanie czarnego zwierza. Zdaniem Krzysztofa Tołwińskiego z Federacji Gospodarstw Rodzinnych tusze dzików upolowanych w strefach wyznaczonych przez KE należałoby utylizować na miejscu nawet prostymi metodami, a nie przechowywać w kosztownych chłodniach.
 
Tłem dla silnie podkreślanych żądań depopulacji czarnego zwierza były utyskiwania środowisk rolniczych przede wszystkim na niesprawne działanie Inspekcji Weterynaryjnej, źle pomyślany system płatności związanych ze zwalczaniem choroby oraz według nich niedostateczne wsparcie przez rząd rodzinnego rolnictwa i hodowców trzody chlewnej. Krytykowano niskie ceny skupu świń, postulowano wprowadzenie mechanizmu cen regulowanych, a ponadto domagano się finansowania bioasekuracji gospodarstw przez państwo, realizacji zaległych wypłat za zlikwidowane hodowle i objęcia odszkodowaniami również tych gospodarstw, w których stwierdzono chorobę. W kontekście odstrzału dzików pojawiła się też propozycja utworzenia społecznych rad łowieckich składających się z właścicieli gruntów, które byłyby wyposażone w kompetencje opiniowania RPŁ i WŁPH. O takich zamiarach i poparciu Ministerstwa Środowiska dla tego pomysłu poinformował niedawno Sławomir Izdebski w rozmowie z BŁ.
 
Nie jest, oczywiście, tak, że w ogóle nie ma wsparcia dla rolników. Aktualnie funkcjonujące mechanizmy i programy pomocy przedstawiła pokrótce Aleksandra Szelągowska z Departamentu Finansów resortu rolnictwa. Rolnicy mogą otrzymać zwrot części kosztów bioasekuracji, uzyskać odszkodowanie za rezygnację z utrzymywania świń albo zwrócić się o pożyczki czy wyrównanie strat w dochodach. Wójt gminy Jabłoń (Lubelszczyzna) Dariusz Łobejko zauważył jednak, że równie istotna co wysokość kwot wydatkowanych na te cele jest liczba decyzji odmownych, z którymi spotkali się rolnicy. Na przykładzie swojego samorządu wskazał na niedoskonałość przepisów – rolnicy ze strefy objętej ograniczeniami w związku z wystąpieniem ASF-u nie uzyskali rekompensaty za rezygnację z utrzymywania świń, ponieważ ich zbycie było niemożliwe. Po pojawieniu się w pobliżu ogniska choroby spadł na nich urzędowy nakaz uboju na własny koszt, bez żadnej pomocy ze strony państwa.
 
Odstrzał na szlakach migracyjnych
Główny lekarz weterynarii Paweł Niemczuk zaprezentował zebranym nowe podejście do zarządzania populacją dzików, w tym strategię zmniejszania liczebności ich populacji przez odstrzał sanitarny. Intensywne polowania zbiorowe z psami mają być prowadzone w strefach granicznych między obszarem ochronnym (strefa żółta) a terenami wolnymi od obostrzeń i koncentrować się na naturalnych szlakach migracyjnych zwierzyny (zgodnie z przedstawionym planem łowy zostaną skoordynowane we wszystkich wyznaczonych przez Inspekcję Weterynaryjną obwodach łowieckich i przeprowadzone w tym samym terminie). W założeniu doprowadzi to do powstania pasa o obniżonym zagęszczeniu dzików i spowoduje ich przemieszczanie się w kierunku z zachodu na wschód, a więc z obszarów, gdzie choroba nie wystąpiła. Na szlakach migracyjnych będą także zainstalowane bariery ograniczające możliwości przemieszczania się dzików. W obrębie stref, gdzie pojawiły się przypadki choroby, mają się odbywać wyłącznie polowania indywidualne. Odpowiednie przepisy w tym zakresie zapewne wkrótce zostaną wydane. Paweł Niemczuk poinformował również o nowych punktach badania próbek pod kątem ASF-u (oprócz PIWetu w Puławach obecnie działają laboratoria w Zduńskiej Woli, Krośnie, Siedlcach i Ostrołęce), które m.in. skrócą czas oczekiwania myśliwych na wyniki analiz. Zapewnił też, że nadal są wydawane decyzje o odstrzałach sanitarnych oraz prowadzone akcje poszukiwania padłych dzików.
 
Przetargi na obwody
Wobec zarzutów pod adresem myśliwych wiceminister rolnictwa i pełnomocnik rządu ds. działań związanych z wystąpieniem ASF-u, Szymon Giżyński, zapowiedział, że w razie niewykonania założeń co do odstrzału dzików w bieżącym sezonie trzeba będzie sięgnąć po rezerwowe pomysły rewizji Prawa łowieckiego. Pierwszy z nich to system wyłaniania dzierżawców obwodów łowieckich w otwartych przetargach i likwidacja monopolu PZŁ na rzecz wielu niezależnych podmiotów, związanych umowną klauzulą zawierającą warunek wywiązywania się z ustalonego poziomu pozyskania zwierzyny. Druga koncepcja wiązałaby się z powołaniem korpusu myśliwych służb mundurowych, działających na ostro egzekwowane polecenie służbowe. Jak powiedział minister, ten pomysł jakiś czas temu oprotestowali myśliwi, a więc byłby skuteczny.
 
Jako jedna z ostatnich osób głos zabrał dr hab. Paweł Nasiadka z Zakładu Zoologii Leśnej i Łowiectwa SGGW w Warszawie. Zwrócił on uwagę, że są dwa wektory ASF-u – dzik i człowiek. O drugim z nich mało rozmawiano podczas posiedzenia komisji. Odnosząc się zaś do sytuacji w Czechach (relację Pawła Nasiadki ze zorganizowanego we wrześniu XII Międzynarodowego Sympozjum o Dzikach i Innych Świniowatych zamieściliśmy na łamach BŁ nr 12/2018), podkreślił, że bioasekuracja w tym kraju występuje po stronie zarówno myśliwego, jak i rolnika. W odróżnieniu od tego, co dzieje się w Polsce, nie szukają oni winnych i nie występują z zarzutami pod swoim adresem, ale wspólnie dążą do wypracowania mechanizmów jak najsprawniejszego zwalczania choroby.
 
Red., Fot. Creaturart Images/Shutterstock